مال مورد رهن مانند سایر مال‌هایی که قابلیت معامله دارند باید دارای ویژگی‌هایی باشد که در صورت عدم وجود این ویژگی‌ها نمی توان عقد رهن را منعقد کرد.
بدین ترتیب علاوه بر مشخصات عمومی مال مورد معامله که در همه معاملات باید رعایت شود، مال موضوع عقد رهن باید ویژگی‌های دیگر مخصوص عقد رهن است، را دارا باشد.
برخی از افراد معتقدند که ویژگی مال مرهونه همان ویژگی‌های است که در قرار داد خرید و فروش است.
در این نوشتار نوین وکیل می‌خواهیم ویژگی‌های مال موضوع عقد رهن که شامل معلوم و معین بودن مال رهن، عین بودن مال مورد رهن، مالیت و منفعت عقلانی داشتن مال مرهون، قابلیت نقل و انتقال مال مورد رهن و قابلیت تسلیم مال مورد رهن و ملک راهن بودن می‌شود را مورد بررسی قرار دهیم، برای کسب اطلاعات بیشتر با ما در این مقاله همراه شوید.
ویژگی‌های مال موضوع عقد رهن
در این قسمت از مقاله می‌خواهیم ویژگی‌های مال موضوع عقد رهن را به صورت کامل بیان کنیم با ما همراه شوید.
معلوم و معین بودن مال مورد رهن
هیچ کس قادر نیست که دو یا چند مال را به رهن بگذارد همچنین عین مرهونه یا مال مورد رهن باید معلوم و معین باشد به عبارت دیگر راهن و مرتهن باید بدانند که کدام مال مورد رهن قرار گرفته است، در صورت عدم معین مال مورد رهن عقد رهن باطل خواهد بود.
عین بودن مال مورد رهن
در مقاله اقسام رهن بیان کردیم که رهن دین و منفعت با توجه به ماده ۷۴۴ قانون مدنی باطل است، بدین ترتیب مال مورد رهن باید عین معین باشد این موضوع در باب ماده ۷۷۴ قانون مدنی بیان شده است که مال مرهون باید عین معین باشد و رهن دین و منفعت باطل است.
حال شاید برای شما این سوال مطرح شود که چرا مال مورد رهن باید عین معین باشد؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم که مال موضوع عقد رهن به این دلیل باید مشخص باشد که به رهن گیرنده تحویل داده شود.
مالیت و منفعت عقلانی داشتن مال مرهونه
در حقیقیت هر مالی را نمی توان به رهن داد، مگر اینکه مال دارای مالیت و منفعت عقلانی باشد، این موضوع در ماده ۲۱۵ قانون مدنی نیز بیان شده است که مورد معامله باید مالیت داشته و متضمن منفعت عقلانی مشروع باشد.
قابلیت نقل و انتقال مال مورد رهن
یکی دیگر از ویژگی‌های مال مورد رهن این است که قابلیت نقل و انتقال داشته باشد؛ زیرا هدف از رهن این است که مرتهن را مطمئن شود که طلب به او پرداخت خواهد شد، بدین ترتیب راهن باید مالی را به رهن بدهد که اگر نتوانست طلب مرتهن را بپردازد، مرتهن بتواند با فروش مال مرهونه طلب خود را به دست بیاورد، بنابراین اگر مال مورد رهن قابلیت نقل و انتقال را نداشته باشد هدف رهن حاصل نخواهد شد.
به طور کلی برخی از اموال را را نمی توان مال رهنی در نظر بگیریم؛ زیرا قابلیت فروش و تملک از سوی مرتهن را ندارند مانند:
- مالی که از ملکیت شخص خارج شده باشد مثل اموال موقوفی
- مالی که منفعت عقلانی و نشروع ندارد منثل مواد مخدر
- مالی کع که به ملکیت در نیامده باشد مانند زمین موات
- مالی قابلیت ملک ندارد مثل اموال عمومی
همچنین مطالعه نمایید: اقسام رهن
قابلیت تسلیم مال مورد رهن
مال مورد رهن باید قابلیت تسلیم و تحویل به مرتهن را داشته باشد این ویژگی از مهم‌ترین ویژگی‌های مال موضوع رهن است و اگر مال مورد رهن قابلیت تسلیم و تحویل را نداشته باشد، عقد رهن باطل است.
ملک راهن بودن
مالی که موضوع رهن قرار میگیرد باید از اموال راهن باشد، در غیر این صورت شامل موارد عقد فضولی است و تنها با اجازه مالک حقیقی نافذ است.
چند نکته در خصوص مال مورد رهن
- مالی که مالک آن برای مدت زمان مشخص حق فروش آن را ندارد قابلیت رهن دارد مگر اینکه مدت مذکور طولانی باشد، بدین صورت عرف وثیقه بودن را از دست می‌دهد به طور مثال ملکی را که به مدت ۱۰۰ سال نمی توان فروخت را نمی توان رهن داد.
- مرتهن می‌تواند شرط کند در صورتی که در زمان مشخص بدهی خود را نپردازد، پس از مدتی مثلا ۳ سال طلب را از رهن وصول کند، در این صورت رهن و شرط صحیح خواهد بود.
- براساس ماده ۷۷۴ قانون مدنی اموال غیر مادی مانند حق سرقفلی و حق تالیف جایز نیست.
- رهن دادن اسکناس یا اسناد در وجه سهام بی نام شرکت صحیح است، اما رهن سهام با نام تجاری صحیح نیست.
- رهن مال آینده که قرار است در آینده بوجود آید باطل است به طور مثال میوه را زمانی میتوان رهن داد که ته آن روییده و بسته شده باشد و مطابق عرف میوه باشد.
سخن پایانی
در این نوشتار نوین وکیل ویژگی‌های مال موضوع عقد رهن را مورد بررسی قرار دادیم و اطلاعاتی را به شما کاربران عزیز ارائه دادیم، چنانچه در خصوص مال مورد رهن سوالی دارید می‌توانید با استفاده از شماره 02166901176 با کارشناسان ما تماس بگیرید و سوالات خود را بپرسید.
