تفاوت سرقفلی و حق کسب و پیشه یکی از موضوعاتی است که در این مطلب قصد داریم به بحث و بررسی در خصوص آن بپردازیم. در مبحث حقوق، یکی از موضوعات رایج بین موجر و مستاجر قضیه پرداخت حق کسب و پیشه و حق سرقفلی مطرح است. به طور کلی این دو حق معانی متفاوتی دارند و از یکدیگر مجزا هستند. برای آشنایی شما عزیزان با این موضوع توضیحاتی در این خصوص ارائه شده است. با مطالعه این توضیحات میتوانید با این تفاوت‌ها بهتر آشنا شوید. پس تا انتهای این مطلب همراه ما باشید.
جهت تماس با وکیل سر قفلی مغازه کلیک نمایید
| حتما بخوانید: مقاله ای در رابطه با حق مالکانه سرقفلی نوشتیم شاید برای شما مفید باشد |
منظور از سرقفلی و حق کسب و پیشه چیست؟
یکی از مفاهیم بسیار پرکاربرد، سرقفلی است که در اجتماع از آن به وفور یاد می‌شود. در ارتباط با سرقفلی در حقوق، دو قانون با عناوین قانون روابط موجر و مستأجر سال ۱۳۵۶ و قانون روابط موجر و مستأجر سال ۱۳۷۶بیان شده است. در این مطلب ابتدا به بحث و بررسی در خصوص حق کسب و پیشه می‌پردازیم؛ سپس آن را با سرقفلی مقایسه خواهیم کرد.
تفاوت سرقفلی و حق کسب و پیشه
اگر نگاهی به قوانین سال های ۱۳۲۲ تا ۱۳۷۶ داشته باشید، متوجه می‌شوید که وقتی از کلمه سرقفلی استفاده شده، منظور حق کسب و پیشه و تجارت بوده است. در واقع سرقفلی جنبه قراردادی دارد اما بر خلاف آن حق کسب وپیشه از جنبه قهری برخوردار است. منظور از جنبه قهری، اجباری و جبری می‌باشد و در اصطلاح حقوقی، به هر چیزی که خارج از اراده و اختیار باشد، قهری می‌گویند.
شاید این سوال به ذهن شما خطور کند که چرا در کشور ما به حق کسب و پیشه بیشتر اهمیت داده شده است؟ دلیل این موضوع این است که وقتی مستاجر مدت زمان زیادی را باید برای داشتن مشتری صرف کند، در نتیجه وقتی او را از ان محل بیرون کنند، مشتریانش از دست می‌روند و مجدد باید در مکان جدید زمان زیادی را برای پیدا کردن مشتری صرف کند. در نتیجه قوانین آنها را حمایت می‌کند و از مستاجرها حمایت لازم را به عمل می‌آورد. در اصل حق کسب و پیشه و سرقفلی پس از انعقاد عقد اجاره ایجاد می‌شود.
در مبحث تفاوت حق کسب و پیشه با سرقفلی، نکته مهم این است که تاریخ قرارداد اجاره مربوط به چه سالی است که بر اساس آن مشخص شود که باید بر اساس قانون سال ۱۳۵۶ یا قانون سال ۱۳۷۶اعمال شود. در حقیقت مفهوم سرقفلی در این دو قانون با یکدیگر تفاوت دارد.
| حتما بخوانید: مقاله ای در رابطه با انتقال سرقفلی بدون اجازه مالک نوشتیم شاید برای شما مفید باشد |
مثالی در خصوص تفاوت حق سرقفلی وحق کسب و پیشه
برخی از مغازه‌هایی که در حال حاضر در بازار مشغول به فعالیت هستند، قبل از سال ۱۳۷۶ اجاره داده شده‌اند. در خصوص مکان‌های تجاری، اصولا این مکان‌ها صرفا برای یک یا دو سال اجاره داده نمی‌شود؛ ضمن این که اگر مکانی قبل از سال ۱۳۷۶ به اجاره رفته باشد و مجددا بعد از سال ۱۳۷۶ این قرارداد تمدید شده باشد، باید مطابق با قانون سال ۱۳۵۶ اعمال شود. برای درک بهتر این موضوع به مثال زیر توجه کنید:
فرض کنید شخصی برای مدت زمان طولانی، مکانی را اجاره کند و در آنجا مشغول به فعالیت شود، حال بعد از چند سال اشتغال، حق کسب و پیشه به مستأجر تعلق می‌گیرد؛ در واقع آن شخص به واسطه مدت زمان فعالیت خود در آن مکان، حقی به دست آورده است. این ارزش از طریق اعتبار و به دست آوردن مشتری توسط مستاجر به مرور زمان ایجاد شده است. فرضا آن شخص 10 سال در این مکان به شغل خود مشغول بوده و توانسته مشتریان بسیاری را به دست آورد. حال اگر بعد از 10 سال صاحب ملک بخواهد آن فرد را از مغازه بیرون کند، چه اتفاقی می‌افتد؟
چون مستاجر در این مدت زمان توانسته شهرتی را به دست آورد و کسب و کار خودش را شکل دهد در نتیجه اگر صاحب ملک بخواهد مغازه را پس بگیرد بایستی مبلغی را به مستاجر بپرازد که به این مبلغ حق کسب و پیشه و تجارت می‌گویند.
| حتما بخوانید: مقاله ای در رابطه با وکیل سرقفلی مغازه نوشتیم شاید برای شما مفید باشد |
با تفاوت‌های سرقفلی با حق کسب و پیشه و تجارت بیشتر آشنا شوید!
خوب است بدانید که اگرچه حق کسب و پیشه و سرقفلی از حقوق مادی، اعتباری و غیر عینی می‌باشند؛ اما تفاوت‌هایی نیز با یکدیگر دارند. در برخی مواقع این موارد با هم اشتباه گرفته می‌شوند که برای عدم اشتباه باید مفهوم هر یک را به خوبی بدانید.
- منظور از حق سرقفلی، مال یا مبلغی است که مستأجر در ابتدای عقد قرار داد اجاره به موجر پرداخت می‌کند. و از این طریق شایستگی دریافت معادل عادلانه آن را در زمان تخلیه به دست می‌آورد. اما منظور از حق کسب و پیشه و تجارت، به دست آوردن اعتبار، شهرت و رونقی است که در آن ملک از طریق اقدام مستأجر ایجاد شده است.
- حق کسب و پیشه از قابلیت ضمان برخوردار نیست اما حق سرقفلی قابل ضمان است. منظور از ضمان این است که میتوان برای پرداخت آن از دیگری ضمانت نمایید.
- امکان واگذاری و انتقال به غیر در حق سرقفلی امکان پذیر است؛ اما در حق کسب و پیشه امکان واگذاری به غیر وجود ندارد، مگر از طریق درخواست تجویز انتقال منافع و صدور حکم در این خصوص و یا تفویض انتقال به غیر.
- حق سرقفلی در صورت تخلف ساقط نمی‌شود؛ ولی در حق کسب اگر تخلفی انجام شود، این حق ساقط می‌شود.
- یکی دیگر از تفاوت‌های حق سرقفلی و حق کسب و پیشه، این است که حق کسب وپیشه و تجارت به مرور زمان ایجاد می‌شود و شخصی که مغازه را اجاره کرده به مرور زمان اعتبار به دست می‌آورد. در نتیجه روز به روز به مشتریان آن افزوده می‌شود. به بیان ساده‌تر، حق کسب و پیشه نتیجه جذب مشتری و اعتباری است که توسط مستاجر حاصل شده ولی حق سرقفلی قطعی است و پس از پرداخت مبلغ یا مال از سوی مستأجر به موجر پرداخت می‌شود.
- در حق سرقفلی امکان اسقاط، ضبط، توقیف، و ضمان وجود دارد؛ ولی در مورد حق کسب و پیشه این موارد وجود ندارد. در واقع سرقفلی به مالک پرداخت میگردد نه به مستأجر اول. ضمن این که شهرت و رونق کسب و کار و اعتبار صنفی بر خلاف حق کسب و پیشه در سرقفلی هیچ اثری ندارد. بنابراین مالک مجاز است که سرقفلی را نگیرد و ملک خود را به اجاره دهد؛ اما امکان این که بعداً از مستأجر سرقفلی مطالبه کند، وجود ندارد. ضمن این که این موضوعات در خصوص حق کسب و پیشه و تجارت مطرح نمی‌باشد.
- خوب است بدانید که حق سرقفلی قابل اسقاط است؛ یعنی این حق از طریق پرداخت مبلغی از طرف مستأجر محقق میگردد؛ یعنی این امکان وجود دارد که در خصوص حق سرقفلی توافق کرد و اصلا پرداخت نشود در حالی که در حق کسب وپیشه این امکان وجود ندارد. توجه داشته باشید که حق سرقفلی قابل توقیف است؛ ولی حق کسب و پیشه قابل توقیف نیست.
- توجه داشته باشید که در خصوص تفاوت سرقفلی با حق کسب و پیشه، میزان حق سرقفلی کاملا تعیین شده و مشخص است. اما در خصوص میزان حق کسب و پیشه به این صورت نیست و این مقدار را نمی‌توان به راحتی محاسبه کرد.
| حتما بخوانید: مقاله ای در رابطه با فروش سرقفلی مغازه نوشتیم شاید برای شما مفید باشد |
نکات مهم در خصوص تفاوت حق کسب و پیشه با سرقفلی
در ادامه این مطلب قصد داریم شما را با نکاتی مهم در این مبحث آشنا سازیم. مد نظر داشته باشید که مبلغ سرقفلی بسیار بالا است. حتی ممکن است فرضا ارزش مکان مورد اجاره دو میلیارد و سیصد میلیون تومان باشد، ولی مبلغ سرقفلی آن دو میلیارد تومان باشد. البته این مقدار طبق نظر کارشناس با توجه به شرایط مکان مشخص می‌شود.
خوب است بدانید که حق کسب و پیشه به ارث می‌رسد. برای درک بهتر این موضع فرض کنید اگر شخصی مغازه‌ای را اجاره کند و فرضا 20 سال بعد فوت کند، اگر مالک مغازه بخواهد مغازه را پس بگیرد بایستی به وارثان مستاجر خود حق کسب و پیشه را به طور کامل بپردازد.
در صورتی که حق سرقفلی به مستاجر مطابق قانون سال ۱۳۷۶ تعلق بگیرد، باید مکان اجاره داده شده حتما تجاری باشد. ولی در قانون سال ۱۳۵۶ اگر این مکان تنها برای تجارت و کسب و پیشه بود، کافی بود.
در قانون سال ۱۳۷۶ هزینه‌ای که بایستی پرداخت شود، بایستی تحت عنوان سرقفلی پرداخت گردد و در صورتی که مستاجر مبلغی را تحت عنوان ضمانت، قرض الحسنه و غیره پرداخته باشد، به منظور حق سرقفلی برای مستاجر نمی‌باشد.
جمع بندی
در این مطلب سعی کردیم شما عزیزان را با فرق سرقفلی و حق کسب وپیشه آشنا سازیم. این دو اگرچه ممکن است در نگاه اول مفهوم یکسان و مشابهی را در ذهن شما تداعی کنند، در صورتی که با یکدیگر متفاوت هستند. امیدواریم این مطلب برای شما عزیزان مفید و موثر واقع شد. در صورت هر گونه سوال میتوانید با همکاران ما در ارتباط باشید؛ همکاران ما پاسخگوی سوالات شما عزیزان هستند.
سوالات متداول حق سرقفلی و کسب و پیشه
منظور از حق سرقفلی و حق کسب و پیشه چیست؟
منظور از حق سرقفلی، مال یا مبلغی است که مستأجر در ابتدای عقد قرار داد اجاره به موجر پرداخت می‌کند. و از این طریق شایستگی دریافت معادل عادلانه آن را در زمان تخلیه به دست می‌آورد. اما منظور از حق کسب و پیشه و تجارت، به دست آوردن اعتبار، شهرت و رونقی است که در آن ملک از طریق اقدام مستأجر ایجاد شده است.
آیا حق سرقفلی با حق کسب و پیشه تفاوت دارد؟
به طور کلی این دو حق معانی متفاوتی دارند و از یکدیگر مجزا هستند. برای آشنایی شما عزیزان با این موضوع توضیحاتی در این خصوص ارائه شده است
باسلام
ایا حق کسب وپیشه وحق سرقفلی را میتوان باهم تقاضا کرد یا باهم تعلق نمیگیرد
با سلام و احترام
برای سئوال حضرتعالی باید تماس مبسوط داشته باشیم، با این وجود نظر به اینکه حضرتعالی وقت گذاشتید و سئوال مطرح نمودید اجمالا عرض میگردد:
حق کسب و پیشه و تجارت و حق سرقفلی در قانون روابط موجر و مستاجر مصوب ۱۳۵۶، دو مفهوم مترادف می باشد و آنچه را که در بادی امر مستاجر به موجر به عنوان سرقفلی پرداخت می نماید به عنوان یکی از فاکتور های تعیین حق کسب و پیشه و تجارت لحاظ می گردد. لذا اگر روابط استیجاری شما مشمول قانون ۱۳۵۶ هست در صورت استحقاق شما به مبلغ، مبلغی علی حده و مستقل به عنوان سرقفلی در قانون روابط موجر و مستاجر مصوب ۱۳۵۶ به شما تعلق نخواهد گرفت و صرفا حق کسب و پیشه و تجارت با پرداختی اول شما به عنوان سرقفلی محاسبه و پرداخت خواهد شد.