کی از دعاوی ملکی که پرونده هایی در مورد آن در محاکم قضایی رایج است دعوای خلع ید می باشد.
دعوی خلع ید را چه زمانی و در کدام دادگاه صالح مطرح کنیم؟
دعوای خلع ید زمانی مطرح می شود که ملک مورد دعوی، دارای سند رسمی می باشد و توسط شخص دیگری به صورت غیر قانونی تصرف شده است و یا این که چند نفر، شریک در ملکی هستند و یکی و یا چند نفر از شرکا، ملک را در تصرف دارند و در این صورت یکی از شرکا می تواند بر علیه شرکاء متصرف ملک، دعوی خلع ید مطرح نماید تا ملک از ید تمامی شرکا خارج شود و مالک سند رسمی و یا دیگر شرکا ملک مشاعی می توانند به عنوان خواهان بر علیه خواندگان (متصرفین) ملک اقامه دعوی نمایند. اقامه دعوی در خصوص خلع در دادگاهی مطرح می شود که ملک در حوزه آن واقع است.
پس از تشکیل جلسه و استماع اظهارات طرفین و اخذ دفاعیات در صورتی که متصرف یا متصرفین دلیل موجهی بر تصرف خود ارائه ننماید دادگاه رای خود را صادر می نماید. پس از قطعیت، خواهان تقاضای صدور اجرائیه را می نماید.
پس از ابلاغ اجراییه، 10 روز به خوانده یا خواندگان مهلت داده می شود تا نسبت به خلع از ید ملک اقدام نمایند. در صورت عدم تخلیه و ادامه تصرف، تخلیه توسط اجرای احکام و ضابطین قضایی صورت می گیرد.
دادخواست و دعوی خلع ید توسط مالک رسمی ملک با ارائه سند رسمی قابل طرح است و اگر ملکی دارای سند رسمی نباشد در این صورت همزمان با طرح دعوی خلع ید بایستی دعوی اثبات مالکیت نیز مطرح شود.
رای وحدت رویه شماره 672 ، 01/10/1383 هیات عمومی دیوان عالی کشور، خلع ید از اموال غیرمنقول فرع بر مالکیت است، طرح دعوای خلع ید از زمین قبل از احراز و اثبات مالکیت، قابل استماع نیست.
وقتی که متصرف غیر قانونی ملک، در ملک بنا احداث کرده و یا درختی کشت نموده باشد خواهان می بایست همزمان دعوی قلع و قمع بنای احداثی و قطع درختان را مطرح نماید. اگر حکم خلع ید بر علیه شخص یا اشخاصی صادر شده باشد و شخص دیگری آن را در تصرف داشته باشد اجرای حکم متوقف نمی شود.
شرایط دعوی خلع چیست؟
خواهان می بایست مالک رسمی ملک باشد.
موضوع دعوی می بایست مال غیرمنقول اعم از زمین، خانه، مغازه، آپارتمان و غیره باشد.
خوانده دعوی، ملک را تصرف نموده باشد.
تصرف خوانده می بایست بدون دلیل و غیرقانونی باشد.
در خصوص املاکی که در رهن می باشند طرح دعوی خلع امکان پذیر می باشد.
در جایی که تصرف ناشی از قرارداد باشد و قرارداد منقضی شود، در صورت ادامه تصرف، دعوی تخلیه می بایست مطرح گردد.
فرضاً با انقضاء قرارداد اجاره، هرچند مستاجر ملک را من غیر حق در تصرف دارد، اما در این خصوص طرح دعوی خلع ید بر علیه مستاجر وجاهت قانونی نداشته و می بایست دعوی تخلیه برعلیه مستاجر مطرح شود.
در دعوی خلع ید، پس از قطعی شدن رای و در زمان اجرا، ملک تخلیه گردیده و تحویل مالک می شود اما در خصوص املاک مشاعی تخلیه ملک انجام شده اما به هیچ کدام از مالکین ملک مشاعی تحویل داده نمی شود.
فرضاً اگر شخص فوت نماید و از او ملکی به ارث رسد و بعضی از وراث ملک را تصرف نمایند در این صورت هر کدام از وراث می تواند با مراجعه به محاکم، خلع ید ورثه از ماترک را تقاضا نماید و پس از قطعیت رای و در زمان اجرا، ملک تخلیه می شود و هیچ وارثی حق تصرف ملک را ندارد مگر با اجازه تمام وراث (شخص ثالث).
دعوی خلع ید از طرف مستاجر نیز برعلیه متصرف غیرقانونی ملک، قابل طرح می باشد مشروط بر این که قرارداد اجاره رسمی باشد، همانند خلع ید ملک اوقافی در دعوی خلع ید زمین کشاورزی، در صورتی که در زمین زراعت شده باشد، اگر زمان برداشت محصول فرا رسیده باشد، محکوم علیه بایستی فوراً محصول را برداشت نماید در غیر این صورت دادورز نسبت به برداشت محصول اقدام می نماید و هزینه های برداشت محصول از محکوم علیه اخذ می گردد. (ماده 48 قانون اجرای احکام مدنی)
همچنین مطالعه کنید:وکیل خلع ید کیست + مشاوره رایگان با وکیل متخصص خلع ید-تماس: 02122690179
نمونه دادخواست خلع ید ملک
مشخصات خواهان: نام- نام خانوادگی- شماره ملی و آدرس مالک
مشخصات خوانده: نام- نام خانوادگی- شماره ملی و آدرس متصرف
خواسته یا موضوع و بهای آن: تقاضای صدور حکم مبنی بر خلع ید – کلیه خسارات دادرسی
دلایل و منضمات دادخواست: استشهادیه محلی- شهادت شهود عندالزوم- سند مالکیت
شرح دادخواست:
با سلام
احتراما به استحضار می‌رساند اینجانب، به موجب سند رسمی شماره ……تنظیمی در دفترخانه……، مالک قانونی 6 دانگ آپارتمان واقع در …………………………… با پلاک اصلی ……… و فرعی ………. بوده و در مورخ …/…/… آن را از پدر خود که اکنون، به رحمت خدا رفته اند، خریداری نموده ام.
متاسفانه، با وجود مالکیت بنده، به استناد مدارک ابرازی و علی رغم اینکه، اینجانب، هیچ گونه اذن و اجازه‌ای مبنی بر تصرف و استفاده از ملک خویش، به خوانده محترم، نداده ام، ایشان، با قهر و غلبه و زور، در ملک من، ساکن شده اند و علی رغم درخواست‌های مکرر از ایشان، حاضر به تخلیه ملک نیستند.
لذا با توجه به محترم بودنحق مالکیتافراد و از آنجا که بنده، مالک رسمی و قانونی ملک بوده و تصرف خوانده نیز غاصبانه و با زور و بدون اذن است، تقاضای رسیدگی و صدور حکم شایسته، مبنی بر خلع ید خواهان از ملک مذکور، از آن مقام محترم، مورد استدعا می‌باشد.
نمونه دادخواست خلع ید ملک مشاعی
مرجع رسیدگی: شعبه … دادگاه عمومی (حقوقی) مجتمع قضایی خواهان ها: 1-خانم…… 2-خانم…… با وکالت آقای سید محمد اندرزگو دو به نشانی: تهران…….. خواندگان: 1-خانم…… 2-خانم …… همگی به
نشان: تهران 3- نماینده دادستان در امور محجورین به نشانی ……………….. گردشکار: خواهان دادخواستی به خواسته فوق بطرفیت خوانده بالا تقدیم داشته که پس از ارجاع به این شعبه وثبت به کلاسه فوق و جری تشریفات قانونی در وقت فوق العاده/ مقرر دادگاه به تصدی امضاء کننده زیر تشکیل است و با توجه به محتویات پرونده ختم رسیدگی را اعلام و به شرح زیر مبادرت به صدور رای می‌نماید.
حکم خلع ید ملک مشاع و رای دادگاه خلع ید: درخصوص دعوی خانمها …… با وکالت آقای سید محمد اندرزگو بطرفیت خانم …… و نماینده دادستان در امور محجورین بخواسته خلع ید ملک مشاعی به پلاک ثبتی …… اصلی مفروز و مجزا شده از …… فرعی از اصلی مذکور واقع در بخش ده تهران به نشانی دهکده المپیک …… و مطالبه خسارات دادرسی به این توضیح که به دلالت نامه اداره ثبت اسناد و املاک کن پلاک ثبتی موضوع دعوی در تملک قانونی مرحوم ….. قرار داشته مورث طرفین حسب گواهی حصر وراثت صادره از شعبه ….. دادگاه محترم عمومی تهران در تاریخ …… در گذشته و تصرف خواندگان در محل به دلالت نظریه کارشناس تامین دلیل به شرح پیوست سابقه محرز است و دلیلی بر وجود رابطه حقوقی و قراردادهای فی مابین که مجوز تداوم تصرفات خواندگان باشد ارائه نگردیده.
توقیف و بازداشت ملک مانع از رسیدگی به دعوی خلع ید نیست نظر به اینکه دعوی مطالبه اجرت المثل بموجب صورتجلسه مورخ…..مسترد گردیده لذا دادگاه مستندا به بند ب ذیل ماده 107 قانون آیین دادرسی مدنی قرار رد دعوی در این خصوص صادر و اما در خصوص دعوی خلع ید دادگاه با احراز مالکیت مشاعی متداعیین و زوال اذن خواهان‌ها و صدق عنوان عدوانی بر تصرفات خواهان‌ها پس از آن دعوی را وارد تشخیص و به استناد ماده 308 و 311 قانون مدنی و 519 قانون آیین دادرسی مدنی حکم به محکومیت خواندگان خانمها …… (با قیمومیت خانم ……) به خلع ید از پلاک ثبتی موصوف و پرداخت هزینه دادرسی و حق الوکاله وکیل طبق تعرفه قانونی در حق خواهان‌ها صادر و اعلام می‌نماید.
رای صادره حضوری و ظرف مهلت بیست روز پس از ابلاغ قابل اعتراض در دادگاه محترم تجدید نظر استان تهران می‌باشد.
