مهر و موم ترکه به چه معناست؟

مهر و موم ترکه به معنای توقیف کردن برای مانع از هر گونه حیف و میل و یا انتقال ترکه بدون اجازه مقام صلاحیت دار است.

ترکه یا میراث به تمام اموال و تعهدات می گویند یا به عبارتی دیگر به تمام دارایی متوفی که پس از مرگ وی به وراث و نزدکان وی انتقال داده می شود. امور راجع به ترکه شامل اقداماتی که جهت حفظ ترکه و رسانیدن آن به مالکان حقوق صورت می گیرد. مفهوم دارایی به معنای شایستکی و امتاز دارا شدن حقوق و تکالیف مالی، یکی از صفات مرتبط با شخصیت انسان است که با بدو تولد فرد به وجود می آید و با مرگ وی از بین می رود. پس از مرگ فرد، دارایی از بین می رود و تنها اجزای مثبت و منفی دارایی باقی می ماند که بعد از مرگ متوفی، ترکه گفته می شود. به عبارتی، دارایی فرد بعد از مرگ از بین می رود و تنها اجزای دارایی در صورت وجود به ورثه انتقال داده می شود.

معنی مهر و موم ترکه چیست؟

از نظر حقوقی، مهر و موم ترکه شامل اقدامی است که از طریق مراجع قضایی انجام می شود، تا ورثه از هر گونه سوء استفاده و دخل و تصرف در ترکه ممنوع شوند. بنابراین این امر با هدف حفظ و نگهداری از ترکه صورت می گیرید. هر یک از ورثه متوفی یا وکیل آن ها، وصی له در صورتی که وصیت به جزء مشاع شده باشد، همچنین طلبکار متوفی می توانند درخواست مهروموم ترکه را بدهند. همین افراد نیز حق رفع مهر و موم ترکه را نیز دارند. از طریق دو روش بدون تنظیم ریز ترکه یا تنظیم ریز ترکه می توانید درخواست رفع مهرو موم ترکه انجام دهید.

مهر و موم ترکه برای حفظ و نگهداری و مانع از سوء استفاده و یا حیف و میل آن توسط دیگر ورثه و یا اشخاص ثالث است. چنان چه افرادی غیر متقاضیان مهر وموم ترکه، درخواست رفع آن را نمایند، شورای حل و اختلاف موظف است در موقع رفع مهرو موم ترکه صورت ریز آن اموالی که مهر و موم شده بود، تنظیم نماید. به این هدف ضمن درج مشخصات اموال غیرمنقول و با توصیف و تعیین مشخصات اموال منقول و تعیین بهای آن اقدام می کند.

شورای حل اختلاف در رابطه با مشخص کردن قیمت اموال منقول موظف به جلب نظر کارشناس خواهد بود. علاوه براین شورا موظف است پس از رفع مهر و موم ترکه با هدف اداره کردن و حفظه ترکه، فردی از ورثه یا غیر آن را برای حفظ ترکه و مانع از حیف و میل ترکه و مانع از تضییع حقوق دیگر وراث مشخص کند.

چه مرجعی صالح جهت رسیدگی به امور ترکه است؟

مرجع صالح برای بررسی امور در رابطه با ترکه، دادگاه بخشی است که آخرین اقامتگاه متوفی در ایران در زمینه آن دادگاه بوده و چنان چه در ایران اقامتگاه نداشته باشد دادگاه آخرین محل سکونت متوفی صالح به  رسیدگی است. در صورتی که متوفی در ایران نیز ساکن نبوده، دادگاهی که اموال غیرمنقول متوفی در حوزه آن واقع شده، صالح است. چنان چه موال غیرمنقول نیز در حوزه های مختلفی واقع باشند، دادگاهی که پیش از همه اقدام نموده صالح است.

نکاتی در رابطه با مهر و موم ترکه

برای حفظ اموال متوفی و علاوه برای شناسایی وضعیت مالی متوفی و حق و حقوق ورثه، طلبکاران و بدهکاران، هر یک از وراث یا نماینده قانونی آن ها و به علاوه طلبکارانی که از متوفی طلب دارند و طلب آن ها طبق سند رسمی و یا حکم قطعی است. چنان چه طلب حاوی وثیقه و یا تامین نباشد، می تواند از دادگاه درخواست مهر و موم ترکه کند. لازم به ذکر است که درخواست هر یک از اشخاص فوق، با تنظیم صورت مجلس، مهر و موم از ترکه برداشته می شود.

روش ‌های انجام مهر و موم ترکه

مهر و موم ترکه به دو صورت از جمله قرار دادن لاک و موم گداخته در درب ورودی خانه، پاکت و صندوق و همچنین با زدن مهر رسمی بر لاک و موم گداخته شده، صورت می یگرد. مهر و موم ترکه ممکن است به درخواست متقاضی یا بدون درخواست متقاضی انجام شود که براساس ماده 167 و 168 قانون امور حسبی مقرر شده است.

تمام افراد نمی توانند درخواست مهر وموم ترکه را طرح کنند و در این مسئله، فقط برخی افراد می توانند ورود کنند. هر کدام  از ورثه متوفی یا وکیل آن ها؛ موصی له یعنی شخصی که وصیت به نفع او صورت گرفته است در صورتی که وصیت به جزء مشاع شده باشد. طلبکار متوفی که طلب او براساس سند رسمی یا حکم قطعی باشد به مقدار طلب، چنان چه در برابر طلب، رهن نبوده و ترتیب دیگر هم برای تامین طلب نشده باشد. سرانجام فردی که از طرف متوفی به عنوان وصی مشخص شده باشد، می تواند مهر و موم ترکه را درخواست کند. در رابطه با مهر و موم بدون درخواست افراد باید گفت که تنها اطلاع دادگاه برای اقدام کافی سات که البته این اقدام نیز شروطی دارد.

نحوه رسیدگی به دعوی ترکه در دادگاه

طبق ماده 167 قانون امور حسبی افراد ذی نفع که قادرند درخواست مهر و موم ترکه را به دادگاه ارائه دهند عبارتند از:

هر یک از ورثه متوفی یا وکیل آن ها

موصی له چنان چه وصیت به جزء مشاع شده باشد.

طلبکار متوفی که طلب وی طبق سند رسمی یا حکم قطعی باشد.

طبق ماده 172 قانون امور حسبی مقرر شده است:

چنان چه میان وراث محجوری باشد که ولی یا وصی یا قیمی نداشته باشد دادرس بایستی بعد از مهر و موم مراتب را به دادستان اعلام کند که جهت تعیین قیم اقدام نماید.

در صورتی که متوفی هیچ گونه اموالی نداشته باشد و یا مال و اموال او قابل مهر و موم نباشد، در این صورت دادرس مکلف است براساس شرایط موجود صورت جلسه ای را تنظیم کند و این مطالب را در آن قید نماید.

نحوه برداشت مهر وموم ترکه چگونه است؟

طبق ماده 194 قانون امور حسبی مقرر شده است افرادی که حق درخواست مهر و موم ترکه را دارند قادرند برای رفع مهرو موم ترکه اقدام نمایند. طبق ماده 195 قانون امور حسبی دادخواست برداشت مهر و موم از دادگاه بخشی است که برای بررسی به امور ترکه صالح است و هر زمانی ترکه در ناحیه دادگاه بخش دیگری باشد دادگاه بخش محل وجود ترکه به دستور دادگاه ذکر شده اقدام به رفع مهر و موم می کند. بنابراین صورت محلس مرتبط با این عمل را به دادگاهی که دستور برداشت مهر و موم را داده است ارسال می کنند.

چنان چه دادگاه غیر صالح برای رسیدگی به امور ترکه، عمل مهر و موم را انجام داده باشد، دادخواست رفع آن بایستی از دادگاه صالح برای بررسی به امور ترکه شود. بنابراین دادگاه ذکر شده پس از وصول دادخواست و تشخیص صلاحیت درخواست کننده، دستور رفع مهر و موم را به دادگاه عمومی وجود ترکه صادر می کند. دادگاه ذکر شده به عنوان نماینده قضایی مهر و موم را رفع و صورت مجلس تنظیم کرده و آن را برای دادگاه عمومی صالح می فرستد.

برای دریافت مشاوره در رابطه با مهر و موم ترکه، تقسیم ترکه می توانید از طریق موسسه حقوقی نوین وکیل اقدام کنید. نوین وکیل آماده پاسخگویی به سوالات شما کاربران عزیز است.