شاید کلمه ی مفسد فی الارض را باره ها شنیده باشید که مثلا مسیح علی نژاد که علیه نظام فعالیت می کند مفسد فی الارض خوانده شده است. در این مقاله میخواهیم شما را با مفهوم حقوقی و مجازات مفسد فی الارض آشنا کنیم، پس با ما همراه باشید.
افساد فی الارض چیست؟ افساد فی الارض یک جرم مقید است که مقید به ایجاد نا امنی کشور، اخلال در نظم کشور، اشاعه فساد یا فحشاء ،ایجاد خسارت عمده به اموال عمومی و خصوصی به طور وسیع است .
مفسد فی الارض به چه کسی اطلاق می شود؟بر اساس ماده ۲۸۶قانون مجازات اسلامی اگر شخصی مرتکب جنایت علیه تمامیت جسمانی افراد، اخلال در نظام اقتصادی کشور،احراق و تخریب، جرائم علیه امنیت داخلی و خارجی کشور، نشر اکاذیب ،پخش مواد سمی و میکروبی،خطرناک،ایجاد مراکز فحشاء و فساد، مفسد فی الارض محسوب می شود و بر حسب جرم مجازات می شود.
انواع افساد فی الارض
در این قسمت از مقاله قصد داریم چند نمونه از افساد فی الارض را بیان کنیم پس با ما همراه باشید.
افساد در جرایم رایانه ای: بر اساس ماده ۱۴جرایم رایانه ای؛ هر کس با استفاره از سیستم های رایانه ای یا مخابراطی محتویات مستهجن را تولید، ارسال، منتشر یا توزیع آن و اگر به قصد تجارت تولید یا نگهداری کند با حبس به مدت نود و یک روز تا دوسال و جرایم نقدی به مبلغ چهل و پنج میلیون ریال مجازات خواهد شد .
ماده۱۱قانون مجازات افساد فی الارض در جرایم رایانه ای
در زمینه افساد جرایم رایانه چهار تبصره وجود دارد که در قسمت زیر آن ها را بیان می کنیم.
تبصره ۱: محتویات و آتار مبتذل به آتاری که دارای صحنه های وقیحانه باشد اطلاق می گررد و در صورت مرتکب اعمال به پخش و نشر آن به یکی مجازات های فوق محکوم می شود.
تبصر۲-اگر محتویات مبتذل به افرادی کمتر از ده نفر ارسال گردد مجازات آن جریمه نقدی یک تا پنج میلیون ریال است .
تبصره ۳- اگر فرد اعمال مذکور را حرفه ی خود قرار دهد یا به طور سازمان یافته یا مکرر انجام دهد به هر دو محازات فوق بیان شده محکوم خواهد شد.
تبصره ۴-محتویات مبتذل و مستهجن به تصویر،صوت و متن واقعی یا غیر واقعی که شامل برهنگی زن و مرد وآمیزش ان ها یا عمل جنسی انسان است.
افساد فی الارض در جرایم اقتصادی
بر اساس ماده ۵۲۶قانون مجازات اسلامی؛ هر کس اسکناس داخلی یا خارجی،اسناد تعهد اور بانکی، برات ها،اسناد یا اوراق بهادار یا حواله های صادر شده از خرانه را با هدف ایجاد اخلال در وضع پولی یا بانکی یا اقتصاد کشور یا ایجاد اخلال در نظم و امنیت سیاسی و اجتماعی کشورجعل نماید و از آن استفاده کند،به حبس از ۵سال تا بیست سال محکوم خواهد شد. اگر جرایم مالی به طور گسترده باشد ان گاه به افساد فی الارض اطلاق می شود.
افساد فی الارض و سلطان سکه
اگر شخصی با ایجاد شبکه فساد اخلال در پول و ارز کشور و اقتصاد از،طریق معامله های غیر قانونی،غیر مجاز، قاچاق عمده کلان ارز و پول مفسد فی الارض تلقی می شود.همچنین رد و بدل کردن غیر واقعی یا شفاهی پول و ارز باعث ابزایش قیمت ها می شود.
مجازات سر دستگی افساد فی الارض
بر اساس ماده ۱۳۰قانون مجازات اسلامی؛ هر شخصی که سر دستگی گروهی را بر عهده بگیردو این گروه مرتکب اعمال مجرمانه شوند حداکثر مجازات شدید ترین جرم آن گروه سردسته آن ها محکوم می گردد مگر اینکه جرم ارتکابی موجب قصاص یا دیه شود.
در مجازات سر دسته فی الارض دو تبصره وجود درد که به شرح زیر است:
تبصره ۱: گروهی منسجم و متشکل از سه نفر یا بیشتر که با هدف ارتکاب جرم تشکیل می شود گروه مجرمانه می گویند.
تبصره ۲: سر دستگی به معنای طراحی و سازمان دهی و هدایت و اداره یک گروه می باشد
ادعای فقدان علم یا قصد در جرم افساد فی الارض
بر اساس ماده ۲۱۸قانون: در جرایم مفسد فی الارض هر گاه فرد ادعا فقدان علم یا قصد جرم را نماید و اگر احتمال صدق گفتار او وجود داشته باشد و همچنین اگر ادعا کند اقرار به ارتکاب جرم او با تهدید و زور یا شکنجه گرفته شده است ادعای او بدون نیاز به سوگند پذیرفته می شود.
در ادعای فقدان علم یا قصد در جرم افساد فی الارض دو تبصره وجود دارد که عبارتند از :
تبصره ۱:در جرائم افساد فی الارض، جرایم ربایش و اغفال، اکراه، صرف ادعا، جرایم عفت و منف دادگاه موظف به بررسی و رسیدگی به این جرایم است.
تبصره ۲:هنگامی اقرار اعتبار شرعی خواهد داشت که نزد قاضی در محکمه انجام گیرد.
ویژگی های جرم افساد فی الارض
- ارتکاب این عمل محرمانه باید به صورت وسیع و گسترده باشد.
- موجب ایجاد نا امنی کشور، اخلال در نظم کشور، اشاعه فساد یا فحشاء ،ایجاد خسارت عمده به اموال عمومی و خصوصی شود اگر یکی از موارد را مرتکب شود می توان ان را مفسده فی الارض دانست.
- قصد و هدف انجام یکی مواردی باشد که در قسمت فوق بیان کردیم .
- علم و آگاهی نسب به نتیجه ی رفتار خود را داشته باشد.
مجازات افساد فی الارض
همان گونه که در قسمت بالا اشاره کردیم در صورت تحقق یکی از شرایط مذکور و ارتکاب شخص به جرم افساد فی الارض، به اعدام محکوم خواهد شد. حال اگر قاضی احراز کند که فرد مرتکب قصد ایجاد این نتایج را نداشته و علم و آگاهی نیز از نتایج نداشته در این صورت دو حالت ایجاد می شود :
- در حالت اول به مجازات قانونی متناسب با جرم انجام شده محکوم خواهد شد.
- مجازات او مشمول مجازات قانونی نباشد،مرتکب به دو تا پنج سال حبس محکوم می شود.
برخی از احکام خاص افساد فی الارض در قانون مجازات اسلامی
احکام به شرح زیر است:
- بر اساس ماده ۳۶قانون مجازات اسلامی ، حکم محکومیت در جرم فساد فی الارضدر یک روزنامه منتشر خواهد شد ولی مشروط به این که انتشار حکم موجب اخلال در نظم یا امنیت نشود.
- اگر شخصی مرتکب بر معاونت جرم فساد فی الارض شود، پس از صدور حکم و اجرای مجازات آن قابل تعلیق نخواهد بود.
