در این مقاله قصد داریم مفاهیم رای غیابی و تفاوت های آن با رای حضوری و دیگر مسائلی که در حیطه هستند را مورد بررسی قرار بدهیم. پس برای آشنایی با این مفاهیم و اصطلاحات و تفاوت ها با وکیل نوین همراه باشید.
در صورتی که وکیل یا نماینده ی قانونی یکی از طرفین یا خود شخص خوانده به دادگاه در دادگاه حضور پیدا نکند یا ممکن است دفاعیه خود را نیز به صورت مکتوب به دادگاه ارائه نداده باشد در این صورت حکمی که در دادگاه صادر می شود حکم یا رای غیابی می باشد.
احکام در دادگاه
به طور کلی می توان گفت که احکامی در دادگاه صادر می شوند دو دسته اند:
- حکم حضوری
- حکم غیابی
حکم در دادگاه حضوری یا غیابی است؟
معمولا احکامی که در دادگاه صادر می شود، از نوع حکم حضوری می باشد که طرفین دعوا در جلسه دادگاه حضور دارند و به طور کتبی و ارائه مدارک از خود دفاع می کنند. اما گاهی نیز پیش می آید که دادگاه مجبور می شود حکم غیابی را صادر کند که علت آن عدم حضور خوانده ی اصلی، وکیل یا نماینده ی قانونی آن در جلسات دادگاه می باشد.
تفاوت حکم و رای غیابی و حضوری چیست؟
در قسمت بالا حکم حضوری و غیابی را به طور کامل شرح دادیم حال شاید این سوال مطرح شود که حکم حضوری با حکم غیابی چه تفاوتی ممکن است با یک دیگر داشته باشند ؟ آیا اثر و نتیجه با توجه به نوع صدور حکم است؟
در پاسخ به سوالات ذکر شده باید بگوییم که واخواهی یکی از روش های اعتراض به دادگاه است، در حقیقت هنگامی که فرد نتوانست در جلسه دادگاه حضور پیدا کند، حکم و رای دادگاه نیز به صورت غیابی و به ضرر او صادر شده باشد، فرد خوانده امکان واخواهی دارد. تفاوت عمده ی حکم غیابی و حضوری در واخواهی است که احکامی که به صورت غیابی صادر می شوند امکان واخواهی دارند اما احکامی که به صورت حضوری صادر می شوند امکان واخواهی ندارند.
شرایط صدور حکم غیابی
سه شرط لازم است که قاضی پرونده حکم را به صورت غیابی صادر کند که شروط را در قسمت زیر شرح خواهیم داد :
- شخص خوانده یا نماینده ی قانونی آن، یا وکیل خوانده (در صورت داشتن وکیل) به هر دلیلی در جلسات دادگاه حضور پیدا نکنند.
- یکی از طرفین یا وکیل، نماینده ی قانونی آن ها دفاعیات و مدارک خود را به صورت مکتوب به ار دلیلی به دادگاه ارائه ندهند.
- ابلاغ به آن ها واقع نشده باشد.
اما نکته ی مهم این است که برای صدور حکم غیابی سه شرط فوق لازم می باشد.
شرایط صدور حکم غیابی در مرحله تجدید نظر چیست؟
با توجه به ماده ۳۶۴ قانون آیین دادرسی مدنی می توان گفت هنگامی که رای دادگاه تجدیدنظر بنا بر این باشد که خوانده را محکوم کند، خوانده یا وکیل یا نماینده ی قانونی او نیز در جلسات دادگاه حضور پیدا نکنند و لایحه و دفاعیه به دادگاه ارائه نداده باشند.
مهلت واخواهی و اعتراض به دادگاه
به مدت ۲۰روز رای دادگاه تجدید نظر پس از ابلاغ حکم به محکوم یا وکیل او قابل اعتراض و رسیدگی است و تغییر رای دادگاه امکان پذیر می باشد.
صدور حکم غیابی : هنگامی که دادگاه تجدیدنظر، رای بدوی را فسخ و غیر قابل بداند و رای جدید را به نفع و تجدیدنظرخواه مبادرت کند، حکم صادره غیابی است.
اجرای حکم غیابی
باتوجه به تبصره ۲ ماده ۳۰۶ قانون آیین دادرسی مدنی (اجرای حکم غیابی مشروط به معرفی ضامن و تامین متناسب از محکوم علیه می باشد) اگر حکم به محکوم علیه ابلاغ واقعی شده باشد و او مهلت مقرر اقدام به اعتراض یا واخواهی نکرده باشد حکم به مرحله ی اجرا می رسد.
تامین یا تضمین متناسب از محکوم علیه
حال شاید در ذهن شما این سوال نقش بسته باشد که تامین یا تضمین متناسب چیست و در چه مرحله ای انجام می شود ؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که هنگامی که حکم ابلاغ می شود و باید سریعا تضمین شود در صورتی که حکم به شخص محکوم علیه ابلاغ شود، اجرایی ابلاغ واقعی می شود و نیاز به اخذ تضمین یا تامین نیست.
مهلت اعتراض به حکم یا رای غیابی
شخصی که حکم غیابی برای او صادر شده است می تواند در مهلت مقرر شده در قانون واخواهی خود را دادخواست کند. اما به طور کلی مهلت واخواهی برای افرادی که مقیم و ساکن کشور ایران هستند به مدت بیست روز است که باید در طول این بیست روز اعتراض خود را به دادگاه ارائه بدهند.
مهلت واخواهی برای افرادی که مقیم و ساکن خارج از ایران هستند، به مدت دو ماه است که از فاصله ای که ابلاغ حکم به دست آن ها می رسد زمان دارند در طی دوماه که اعتراض واخواهی خود را به دادگاه عرضه نمایند.
اعتبار حکم غیابی
در قسمت بالا مفهوم حکم غیابی و مسائل پیرامونی آن را با جزئیات و اصطلاحات شرح دادیم حال ممکن این سوال به ذهن افراد خطور کند که آیا حکم غیابی صادر شده توسط دادگاه اعتبار دارد؟
پاسخ به این مسئله از جهات مختلف حائز اهمیت است که یکی از این جهت ها این می باشد که فرد ممکن است در دادگاه نتواند حضور پیدا کند و از خود دفاع کند و در نهایت رای صادره به ضرر او باشد، بنابراین اعتبار حکم غیابی در دادگاه مورد بحث می باشد که قصد داریم در ادامه به بررسی آن بپردازیم.
معتبر و قانونی بودن حکم غیابی
با عنایت به قانون آیین دادرسی مدنی می توان گفت که در صورتی که حکم غیابی صادر شود، آن حکم اعتبار قانونی دارد و معتبر تلقی خواهد داشت و همچنین قابلیت اجرا خواهد داشت.
اما ناگفته نماند که معتبر بودن رای و حکم غیابی مانع از اعتراض به آن نیست.
با توجه به توضیحات فوق می توان به صورت جامع گفت که رای و حکم غیابی صادر شده توسط دادگاه معتبر و قانونی می باشد و به صورت واخواهی و تجدیدنظرخواهی اعتراض کرد.
