رشوه چیست ؟

مقدمه ای در مورد رشوه

رشوه به معنی دادن یا قبول کردن وجه یا مال یا سند پرداخت وجه یا دریافت مال است و علاوه براین انجام معامله صوری با مبلغ غیر واقعی نیز رشوه به شمار می رود. رشوه دادن و رشوه گرفتن به عنوان یک جرم در سیستم اداری و حتی کشور تلقی می شود و از مواردی که برخلاف نظم عمومی جامعه و قانون است. رشوه چیزی است که به کسی می دهند تا کارسازی ناحق برای رشوه دهنده صورت گیرد و به کسی که رشوه می دهد مرتشی می گویند.وکلایی که در زمینه جرایم اقتصادی فعالیت می کنند می توانند وکیل رشوه باشند و وکالت پرونده های رشوه را بر عهده بگیرند.

براساس قانون مجازات اسلامی رشوه خواری جرم به شمار می رود و مجازات ان براساس قانون تعیین می شود. هر زمانی اثبات شود که رشوه دهنده برای حفظ حقوق مشروع خود مجبور به رشوه دادن شده از مجازات معاف خواهد شد. همچنین چنان چه رشوه دهنده مقامات صلاحیت دار را از دادن رشوه مطلع کند و ادعای خود را نیز اثبات کند از مجازات معاف می شود.شرایط دقیق مجازات رشوه را باید از وکیل رشوه پیگیری نمایید. اما چنان چه نتواند اثبات کند به حبس تادیبی از 1 سال الی 3 سال محکوم خواهد شد. در صورتی که رشوه گیرنده پیش از تعقیب وجه یا مالی را که اخذ کرده بازگرداند از مجازات رشوه خواری معاف می شود.

مجازات رشوه دهنده و رشوه گیرنده

براساس قانون نه تنها رشوه گیرنده مجرم محسوب می شود، رشوه دهنده نیز مجرم محسوب می شود و مجازات رشوه دهنده و رشوه گیرنده براساس جرم آن‌ ها متفاوت است. هر کدام از کارکنان قضایی یا غیرقضایی دولت برای انجام کاری که جزء وظیفه آن ها است وجه یا مالی را دریافت کند، گرچه انجام این کار براساس حقانیت بوده باشد مرتشی محسوب می شود و مجازات آن انفصال دائمی از خدمت دائمی و بازپرداخت غرامت است معدل دو برابر وجهی که دریافت کرده است.ارتشا جرمی می باشد که باید برای پیگیری روند پرونده رشوه از وکیل رشوه استفاده نمود

چنان چه میزان وجه یا مالی که دریافت کرده است بیش از یک صد تومان باشد مجازات مرتکب محرومیت از حقوق اجتماعی و پرداخت غرامت است معادل 3 برابر رشوه ای که دریافت کرده است. در صورتی که میزان وجه یا مالی که دریافت کرده بیش از پانصد تومان باشد علاوه بر مجازات فوق مرتکب به 2 ماه تا 1 سال حبس تادیبی نیز محکوم می شود.

همچنین هر کدام از اشخاص هر زمانی در مقابل پرداخت وجه یا مال از انجام امری که وظیفه وی است امتناع ورزند مرتشی محسوب می شود و به مجازات های فوق محکوم می شوند. هر زمانی که محاکم جنایی برای حکم دادن بر علیه یا له متهم به هر اسم و رسمی که باشد وجا یا مالی را دریافت کنند محکوم به حبس مجرد از 2 الی 10 سال خواهند شد. اگر قاضی به واسطه ارتشا حکم مجازاتی شدیدتر از حبس داده باشد همان مجازات در رابطه با خود قاضی نیز مقرر است.

مقاله پیشنهادی: مجازات ارتشا چیست؟

جرم رشوه چیست؟

با توسعه جامعه و گسترش نوشته های اداری- دفتری، رشوه گرفتن و رشوه دادن افراد رو به افزایش است هر چند که این جرم سابقه طولانی دارد. درست است که این جرم جنبه مالی دارد ولی بی اعتمادی که به فضای دولتی، حکومتی ایجاد می کند و ضربه اساسی که در جریان پیشبرد امور به ویژه امور قضایی دارد و با مهم ترین دارایی های افراد یعنی مال و جان ها در ارتباط است در زمره جرایم علیه امنیت و آسایش افراد قرار گرفته است جه جرایم علیه اموال چرا که باعث از بین رفتن رقابت سالم و سلب اعتماد مردم می شود. مراجعه نکردن مردم به قضات برای دادخواهی به این بهانه که عدالت رعایت نمی شود سبب افزایش جرایم و مجازات ها و سهولت ارتکاب آن می شود.

شرایط تحقق رشوه

مامور دولت بودن:

ارتشا به جزء رشوه موضوع ماده 588 قانون تعیزات براساس قانون تشدید تنها از طریق مستخدمین و مامورین دولتی قابلیت تحقق دارد ولی راشی، عموم مردم هستند بنابراین این اشخاص دریافت کننده رشوه، کارمند دولت هستند و کارمند شرکاهای خصوصی از مشمول بحث خارج هستند.

عدم لزوم پنهانی بودن عمل:

در قانون اشاره ای به در خفا گرفتن و مخفی بودن رشوه نشده است و کسی که در ملا عام به دیگری مال یا سندی می دهد نیز راشی است.

عدم لزوم مالکیت راشی بر مال موضوع جرم:

برای اجرای این جرم صرفا قبول کردن مال یا وجه لازم است و حتی چنان چه رشوه دهنده مال خواهر برادر یا همسایه خود را نیز رشوه بدهد تفاوتی در اصل قضیه ایجاد نمی کند.

غیر قابل توجیه بودن عمل مرتشی:

این که دریافت کننده در برابر دریافت پول کار بیشتری از کار معمول و همیشگی خود انجام داده است سبب قانونی و شرعی شدن این عمل نمی شود. به عنوان مثال کارمندی که براساس وظایف قانونی خود قرار بوده به یک بخش رسیدگی کند ولی در برابر پوسل بخش های دیگری را نیز به عهده گرفته است.

عدم اهمیت میزان مال در تحقق جرم:

رشوه نیز همانند جرم کلاهبرداری، سرقت و اخاذی، میزان مال، اثری در اجرای جرم ندارد ( سرقت حدی مقدار آن مشخص است) چه ده هزار تومان چه 20 میلیون تفاوتی در عنوان مجرمانه ندارد ولی در میزان مجازات تاثیر دارد.  چنان چه میزان مال بسیار ناچیز باشد رشوه محسوب شدن عمل بعید به نظر می رسد مانند دادن یک مشت آجیل البته باز این عمل نیز براساس قانون اداری شرکت ها قابل مجازات است.

مقاله پیشنهادی: شرایط تحقق جرم ارتشا چیست؟

زمان پرداخت مال مهم نیست:

برعکس جرم کلاهبرداری انجام اعمال متقلبانه باید مقدم بر وقوع مال باید در جرم رشوه انجام کار مورد نطر می تواند پیش از پرداخت وجه باشد. ولی این جرم تنها زمانی اجرا است که پول پرداخت شود.

مجازات رشوه چیست؟

در صورتی که مرتکب در مرتبه پایین تر از مدیر کل یا هم تراز آن باشد، به جای انفصال دائم به انفصال موقت از 6 ماه الی 3 سال محکوم می شود. چنان چه قیمت مال یا وجه گرفته شده بیش از یک میلیون ریال باشد، مجازات مرتکب 5 الی 10 سال حبس به علاوه جزای نقدی برابر قیمت مال یا وجه گرفته شده و جدایی دائم از خدمات دولتی و تا 74 ضربه شلاق خواهد بود. در صورتی که مرتکب در مرتبه پایین تر از مدیرکل یا هم تراز آن باشد به جای جدایی دائم به جدایی موقت از 6 ماه الی 3 سال محکوم خواهد شد.

انواع رشوه

به شکل پرداخت وجه یا مالی یا سند پرداخت وجه یا دریافت مالی پرداخت مال به شکل مستقیم یا غیر مستقیم شامل این موارد است. ولی امتیازات مالی به عنوان مثال ثبت نام در یک موسسه فرهنگی شامل رشوه نمی شود.

1 – به صورت معاملات محاباتی(مجانی)

زمانی که قصد طرف از معامله، گرفتن حکم قاضی است به عنوان مثال با قاضی شرط می کنید در صورت دادن کم به نفع او ملک خود را که ارزش آن 100 میلیون باشد را به مقدار 50 میلیون به قاضی بفروشد. زمانی که قصد طرف از معامله گرفتن کم قاضی است ولی با قاضی شرط نکرده است. اما مالش را به قیمت فاشا ارزان تر به او می دهد تا به نفع او کم صادر کند به عبارتی دیگر تمام این کارها برای جلب نظر قاضی است.

2 – معامله صوری

در این جا منظور انجام معامله نیست بلکه صرفا دادن مال به قاضی هدف است. ولی در یک طرح معامله ی فرضی و غیرواقعی و منظور صرفا رساندن پول است. به عنوان مثال بابت زمینی پول پرداخت می کنید که اصلا وجود خارجی ندارد. معامله در تمام اقسام بالا حکم رشوه را دارد.

ماده ۵۹۰ قانون تعزیرات: در صورتی که رشوه به صورت وجه نقد نباشد بلکه مال بلاعوض(مجانی) یا به مقدار فاحش ارزان تر از قیمت معمولی یا ظاهرا به قیمت معمولی و واقعا به مقدار فاحشی کمتر از قیمت به مستخدمین دولتی از جمله قضائی و اداری به صورت مستقیم یا غیر مستقیم انتقال داده شود یا برای همان مقاصد مالی به مقدار فاحشی گران تر از قیمت از مستخدمین یا مامورین مستقیم یا غیرمستقیم خریداری شود. مستخدمین و مامورین مزبور مرتشی و طرف معامله راشی محسوب می شود.

در صورتی که نیاز به مشاوره و ارائه خدمات حقوقی دارید می توانید با کارشناسان ما در موسسه حقوقی نوین وکیل  تماس بگیرید.